Ο αγωγιάτης είχε τον εαυτό του, το ζώο του κι αν θες και τον σκύλο του. Μετέφερε την σοδειά του γείτονα, όπως λάδι, σταφίδα, τα ξινά (όπως έλεγαν τα λεμονοπορτόκαλα…) κ.ά.. Έτσι αν κάποιος είχε μια καλή παραγωγή, φώναζε τους κατοίκους του χωριού ή και διπλανών χωριών, να πάνε με διπλή αμοιβή, να μεταφέρουν τα προϊόντα τους.
Φορτωμένο το άλογο προχωρούσε μπροστά και πίσω με τη λούρα ή τη βίτσα ο αγωγιάτης, φώναζε: Άντε ντέει……
Αν ο αγωγιάτης δεν είχε λεφτά, περνούσε από κάποιο συγγενή ή μελλούμενο κουμπάρο. Ρούφαγε βιαστικά το ποτηράκι του, για να μη τον βλέπει το αφεντικό ή για να κερδίσει χρόνο. Αν προλάβαινε την ίδια μέρα, έπαιρνε κι άλλο αγώι, δηλ κι άλλο μεροκάματο.
Αν μπορούσε να συνδυάσει πολλά ταυτόχρονα δρομολόγια, για κοντινούς προορισμούς, κι αυτός κέρδιζε περισσότερα χρήματα και η μεταφορά στοίχιζε πιο φθηνά.
Άλλες φορές ο αγωγιάτης κουβαλούσε την παραγωγή του άλλου, με κάρο ή αραμπά, αν είχε, για να πάρει αμοιβή βέβαια.
Η δυστυχία η μεγάλη ήταν άμα ψοφούσε κάποιο άλογο. Τότε ο ιδιοκτήτης και η οικογένειά του, ντύνονταν στα μαύρα. Έτσι πολλοί έκαναν έρανο, να ενισχύσουν την πληγείσα οικογένεια. Για να προλάβουν το κακό, οι νοικοκυραίοι έπαιρναν για τα σπίτια τους φοράδες και τις έβαζαν να γεννήσουν. Άλλοι πάλι πιο ευκατάστατοι είχαν και δεύτερο άλογο. Είχαν το καλό άλογο για όλες τις δουλειές και για τα πανηγύρια και είχαν και το μονό ή λοβό για δεύτερες και ασήμαντες εργασίες.
«Το αγώγι, λέγανε, ξυπνά τον αγωγιάτη». Αν δηλ. ο αγωγιάτης πληρωνόταν καλά, ξύπναγε από τα χαράματα.
Καραβάνια από άλογα και μουλάρια με παραγιούς και κρικόνια και αφεντάδες, οργανωμένοι στο ίδιο σινάφι, κουβαλούσαν εμπορεύματα απ’ άκρη σ’ άκρη. Οι Τούρκοι με μπουγιουρντί και οι Ενετοί με ειδικά διατάγματα, υποστήριζαν την τάξη των αγωγιατών κι έδειξαν ενδιαφέρον για τη φρούρησή της από τους ληστές, γιατί έτσι είχαν κέρδη από τους φόρους. Με τη σειρά τους οι πρωταγωγιάτες διατηρούσαν καλές σχέσεις με κλεφταρματωλούς. Έτσι και οι δυο έκαναν καλά τη δουλειά τους. Οι πρώτοι περνούσαν άφοβα τις βίγλες και τις κλεισούρες και οι καπεταναίοι προμηθεύονταν τα απαραίτητα και καλές πληροφορίες.
/vaxtsavanis/