Αφιέρωμα:Το κρυφό σχολειό στο Θέρμο Αιτωλοακαρνανίας,όπου έμαθε τα πρώτα γράμματα ο Κοσμάς ο Αιτωλός!![βίντεο]

Λίγο έξω από το Θέρμο, στο χωριό Μάνδρα, βρίσκεται το Μοναστήρι της Αγιάς Παρασκευής.Στη προφορική παράδοση το Μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής αναφέρεται σαν ένα από τα σπουδαιότερα της περιοχής του Απόκουρου, της σημερινής Ανατολικής Αιτωλίας. Κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας διεδραμάτισε σημαντικό ρόλο, ως ένα μεγάλο διοικητικό, οικονομικό και πνευματικό κέντρο. Από εδώ πέρασαν οι 2 μεγάλοι δάσκαλοι τπυ Γένους, ο Ευγένιος Γιαννούλης (1577-1688) και ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός (1714 – 1779).

Το Καθολικό της Μονής, ένας μονόχωρος ψευδοσταυρεπίστεγος με τρούλλο ναός, ανακαινίστηκε εξ ολοκλήρου το 1831, όπως αναγράφεται στο ανάγλυφο σκαλιστό υπέρθυρο της νότιας εισόδου.
Ως τελευταίος ηγούμενος μαρτυρείται ο Βαρθολομαίος Κουβέλης, διάδοχος του Σαμουήλ και του Ιγνατίου Μαρούλη, ο οποίος μετά την διάλυση της μοναχικής κοινότητος επί Όθωνος, έγινε ο ηγούμενος στο Μοναστήρι της Μυρτιάς. Η όλη κτηματική περιουσία του Μοναστηριού διανεμήθηκε στους πρώτους κατοίκους που συγκρότησαν τον οικισμο «Μάνδρα», ονομασία που προήλθε από τον φρουριακού τύπου περίβολο ή μάντρα, που περιέβαλε το μοναστήρι.
Στο Μοναστήρι φυλλάσονται άγια λείψανα και η θαυματουργός εικόνα της Αγίας Παρασκευής. Πολλά δεν είναι τα θαύματα τα οποία διασώζει η λαίκή προφορική παράδοση.
Τον Ιούλιο του 1993 με πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Συλλόγου των Απανταχού Μανδριωτών «Αγία Παρασκευή» και σε συνεργασία με την εκκλησιαστική επιτροπή Μάνδρας, ολοκληρώθηκαν οι εργασίες ανάδειξης της μέχρι τότε ιεράς κρύπτης του Μοναστηριού.
Έτσι ήρθε στο φως μια υπόγεια θολωτή αίθουσα μήκους 9, πλάτους 4 και ύψους 5 μέτρων με ένα πλατύ ενισχυτικό τόξο περίπου στο μέσο της και με μόνο δύο στόμια εισόδου – εξόδου στην οροφή της!
Κατά τη διάρκεια των εργασιών απομάκρυνσης των μπαζών από το εσωτερικό της κρύπτης, ανακαλύφθηκαν εντός αυτής σύνεργα φωτιάς, μια σειρά οπών στο μέσον του ύψους των παραπλεύρων τοίχων της που δήλωναν την ύπαρξη ξύλινου παταριού, καθώς και ένα μελανοδοχείο με καλάμι της εποχής της τουρκοκρατίας.
Ήρθαν λοιπόν όλα αυτά τα στοιχεία να επιβεβαιώσουν την τοπική παράδοση ότι στο Μοναστήρι λειτουργούσε «Κρυφό Σχολειό» από το οποίο έμαθε τα πρώτα του γράμματα ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός με δάσκαλο τον Ιερομόναχο Προκόπιο Γιαννέλο.
Το 1996 συνεστήθη η ΕΛΛΗΝΟΡΘΌΔΟΞΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΉ ΈΝΩΣΗ ΦΊΛΩΝ ΘΕΡΜΙΩΝ ΤΟ «ΚΡΥΦΟ ΣΧΟΛΕΙΟ», με κύριο σκοπό, εκτός των άλλων την δημιουργία Μουσείου Κέρινων Ομοιωμάτων στην κρύπτη της Ιεράς Μονής Αγίας Παρασκευής. Δείτε το βίντεο της εκπομπής “Ταξιδεύοντας με τον Τέρενς Κουίκ” που είναι αφιερωμένη στο κρυφό σχολειό!
πληροφορίες από demi-zouzounews.blogspot.gr/
orthodoxos.com.gr