ΑΦΙΕΡΩΜΑ:Σπήλαιο Προβατίνας,το βαθύτερο κατακόρυφο σπήλαιο του κόσμου στην Ελλάδα!

Η είσοδος της «Προβατίνας» στέκει ανάμεσα στους Πύργους της Αστράκας, πάνω από το μικρό Πάπιγκο (Δυτικό Ζαγόρι).
Η «Προβατίνα», βάθους 408 μ., είναι ένα από τα μεγαλύτερα κατακόρυφα βάραθρα του κόσμου. Η δημιουργία του οφείλεται στη συνδυασμένη δράση νερού και πάγου. Χαρακτηριστικό είναι, ότι σε βάθος 180 μ. υπάρχει ένα μικρό πατάρι με πάγους, που δε λιώνουν ποτέ. Υπάρχει, επίσης, μια και μοναδική αίθουσα με μια μικρή λιμνούλα και αναμνηστικές πλακέτες από ελληνικές και ξένες αποστολές, που κοσμούν τα τοιχώματα. Το βάραθρο εντοπίστηκε για πρώτη φορά από Άγγλους σπηλαιολόγους, το 1965. Πρώτος δοκίμασε να κατέβει με ανεμόσκαλες ο Άγγλος Jim Eyre (το 1966), ο οποίος έφτασε σε βάθος 156 m, όπου και του τελείωσαν οι ανεμόσκαλες.

Την επόμενη χρονιά, οι Άγγλοι στρατιώτες χρησιμοποίησαν μηχανοκίνητο βαρούλκο και καλάθι με συρματόσκοινο για την κατάβαση. Η προσπάθειά τους έγινε σε δύο φάσεις, πρώτα μέχρι το βάθος των 177 μ. το καλοκαίρι του 1967 και τέλος μέχρι τον πάτο του σπηλαίου 408 μ., το 1968. Πρώτοι σπηλαιολόγοι που επανέλαβαν την προσπάθεια με καθαρά σπηλαιολογικές τεχνικές ήταν οι Γάλλοι P. Sombardier και F. Poggia, το 1976.

Από τότε πολλές αποστολές έχουν κατέβει στο σπήλαιο, τόσο ξένες όσο και ελληνικές. Πρώτος Έλληνας που κατέβηκε ήταν ο Κώστας Ζούπης, ιδρυτικό μέλος του Σπηλαιολογικού Ελληνικού Εξερευνητικού Ομίλου (ΣΠ.ΕΛ.Ε.Ο), μέλος τότε της ΕΣΕ. Πολλές ακόμη ελληνικές και ακόμη περισσότερες ξένες αποστολές επισκέπτονται κάθε χρόνο το μεγαλειώδες βάραθρο. Το 1998, ο ΣΕΛΑΣ δοκίμασε να συνεχίσει την εξερεύνηση και επιχείρησε μια αναρρίχηση η οποία δεν απέδωσε μεγαλύτερο βάθος, έδωσε όμως μερικές μικρές αίθουσες ακόμη.ΔΗΜΟΣ ΖΑΓΟΡΙΟΥ