Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία στο φαράγγι του ποταμού Αγγίτη, που διασχίζει την περιοχή Αλιστράτης, εμφανιζόταν η σφίγγα. Ακόμη αναφέρεται ότι ο Πλούτωνας ο θεός του Άδη, όταν έκλεψε την Περσεφόνη, θυγατέρα της θεάς Δήμητρας, την οδήγησε στη φυσική διώρυγα, όπου βρίσκεται η Πύλη του Άδη. Η περιοχή που αναφέρει η μυθολογία είναι αυτή που βρίσκεται κοντά στο τουριστικό Σπήλαιο Αλιστράτης και στα άλλα σπήλαια αυτής. Το σπήλαιο βρίσκεται περί τα 50 χλμ. Ν.Α. των Σερρών, 25 χλμ. Ν.Δ. της Δράμας και τα 55 χλμ. Β.Δ. της Καβάλας. Θεωρείται ένα από τα ωραιότερα και μεγαλύτερα σπήλαια της Ελλάδος, πιθανόν και της Ευρώπης, όπου η φύση θέλησε να δείξει τη μεγαλύτερη δύναμη της δημιουργίας στολισμών και σχηματισμών.
Το οικοσύστημα του σπηλαίου Αλιστράτης παρουσιάζει πολύ μεγάλο βιολογικό ενδιαφέρον, λόγω του μεγέθους του, του εντυπωσιακού αριθμού νεχτερίδων που φιλοξενεί και της ύπαρξης ενδημικών του σπηλαίου οργανισμών και γι’ αυτό χρειάζεται βιοσπηλαιολογική έρευνα. Υπάρχουν οργανισμοί και συνοκικά 36 είδη μικροοργανισμών, όπως Δολιχόποδα, Μυριάποδα και ένα πρωτόγνωρο που το ονόμασαν Αλιστράτια Μπερόν. Επίσης επτά είδη νυχτερίδων, ένα ενδημικό ζωύφιο, ισόποδο τριών χιλιοστών, λυκόποδα, δύο κολιόπτερα και ένα λεπιδόπτερο. Το οικοσύστημα του σπηλαίου είναι σπάνιο, μοναδικό και πολύ πλούσιο.
Λόγω του μικρού πάχους των υπερκείμενων στρωμάτων (10-30μ.) οι θερμοκρασίες του σπηλαίου είναι σχετικά υψηλές (15ο -17ο C) και λόγω του μειωμένου εξαερισμού η θερμοκρασία αυτή διατηρείται και το χειμώνα. Επίσης λόγω του μειωμένου εξαερισμού και της επαρκούς υδροδοτήσεως το χειμώνα, την άνοιξη η υγρασία είναι πολύ υψηλή (υγρασία 95-105%) και εδώ οι διακυμάνσεις των τιμών μέσα στο χρόνο είναι πολύ μικρές. Η θερμοκρασία μέσα στο σπήλαιο είναι 17-20 C. Για να γίνουν 2 χιλιοστά ενός σταλακτίτη χρειάζονται 100 χρόνια. Ο Αυστριακός δόκτωρ Ζέεμαν, που ερεύνησε το σπήλαιο, δηλώνει ότι ο τελευταίος βράχος που έπεσε μέσα σ’ αυτό είναι πριν 700.000 χρόνια.
Το σπήλαιο περιέχει πλούσιο λιθοματικό διάκοσμο, που διακρίνεται για την ομορφιά του και την ποικιλία των σπηλαιοαποθέσεων. Μεγάλη είναι η ποικιλία σταλαγμιτών και σταλακτιτών από άποψη μορφών και ιδιαίτερα από άποψη ηλικίας. Υπάρχουν παλιοί σταλακτώνες που συχνά φράσουν τις σήγαγγες του σπηλαίου καθώς και οι σταλακτίτες, που βρίσκονται στο αρχικό στάδιο σχηματισμού. Οι παλιοί σταλακτίτες απαντούν κυρίως στις δεξιές από την είσοδο στοές, ενώ οι Βρεφικοί σταλακτίτες στην αριστερή στοά από την είσοδο, στη λεγόμενη στοά “Παντελονάκια”.
Το τουριστικό σπήλαιο Αλιστράτης καλύπτει επιφάνεια τουλάχιστον 25.000τ.μ. και μήκος 3.000μ. Η πανίδα που εγκλείεται μέσα σε ιζήματα μικρού και μεγάλου πάχους, που είναι διάσπαρτα σ’ όλη την επιφάνεια του σπηλαίου, χρονολογείται περίπου από 2.000.000 χρόνια πριν.. Τα ιζήματα αυτά ανήκουν στο τεταρτογενές . Μέσα σ’ αυτά τα ιζήματα που αποτελούν επιστημονικά αρχεία της φύσης υπάρχουν απολιθώματα διαφόρων ζώων, καθώς και αρχαιολογικά ευρήματα.
Τα είδη βιότοπων που απαντούνται στο σπήλαιο είναι πέντε:
Λόφοι κοπράνων νυχτερίδων.
Πλήθος κολεοπτέρων, διπλοπόδων, αραχνών, διπτέρων, ζουν εκεί.
Μικρές περιοχές με περιττώματα νυχτερίδων.
Οργανικά υλικά φυτικής προέλευσης.
Αργιλώδες έδαφος.
Το σπήλαιο μπορεί να χωριστεί σε τρεις οικολογικές ζώνες, με κριτήρια το φως, τη θερμοκρασία και την υγρασία. Οι ζώνες αυτές είναi:
Ζώνη εισόδου. Η ζώνη αυτή περιλαμβάνει τον χώρο μέχρι 40 μ.από τη φυσική είσοδο, μέχρι το σημείo δηλαδή που φτάνει το φως.
Ζώνη μεταβλητής θερμοκρασίας και υγρασίας. Η ζώνη αυτή καλύπτει το χώρο μεταξύ της ζώνης εισόδου και της τεχνητής εισόδου, ενώ επεκτείνεται και στον πρώτο θάλαμο.
Ζώνη σταθερής θερμοκρασίας και υγρασίας. Περιλαμβάνει όλο το υπόλοιπο σπήλαιο. Η θερμοκρασία και υγρασία είναι πρακτικά σταθερές με τιμές 17°C και 95% αντίστοιχα. Η ζώνη αυτή έχει ανυπολόγιστη βιολογική αξία, μιας και φιλοξενεί, εκτός των άλλων, τουλάχιστον 7 είδη νυχτερίδων και είναι η περιοχή όπου ζουν 4 τρωγλόβια ενδημικά είδη ζώων.
πληροφοριες saygreece.org/
