Χιλιάδες αυτοκίνητα και μέσα μεταφοράς περνούν καθημερινά από πάνω του στο κέντρο της Αθήνας. Οδηγοί και πεζοί και διασχίζουν την Λεωφόρο Βασιλέως Κωνσταντίνου, το δρομο που ξεκινά από το Καλλιμάρμαρο και τελειώνει στο Hilton, αγνοώντας πως κάτω από το οδόστρωμα βρίσκεται ένα από τρια ποτάμια της Αθήνας, ο Ιλισός. Ένας ποταμός “θαμμένος” κάτω από το οδόστρωμα της λεωφόρου, με τμήματα του να βρίσκονται και κάτω από την Μιχαλακοπούλου αλλά και την Καλλιρόης.
Το έργο της κάλυψης της κοίτης του ποταμού ξεκίνησε το 1939 και το θεμελίωσε ο Μεταξάς με τη χαρακτηριστική φράση: «Θάπτομεν τον Ιλισόν», ενώ μετά τον πόλεμο, τα έργα ξανάρχισαν το 1948 με το σχέδιο Μάρσαλ.
Ο Διοικητής Πρωτευούσης (επί δικτατορίας Μεταξά) Κωνσταντίνος Κοτζιάς επισκέπτεται τα έργα της κάλυψης Ιλισού
Από το ύψος της παλαιάς Σχολής Χωροφυλακής, μέχρι την άλλοτε γέφυρα του Σταδίου, για να δημιουργηθεί η σημερινή λεωφόρος Μιχαλακοπούλου, που παραχωρεί τη θέση της πίσω από το Χίλτον στην Βασιλέως Κωνσταντίνου μέχρι περίπου το Παναθηναϊκό Στάδιο. Από εκεί μέχρι της συμβολή της Βασ. Κωνσταντίνου με τη Βουλιαγμένης υπάρχει μικρό τμήμα ακάλυπτης κοίτης, παράλληλα με τη Βασ. Κωνσταντίνου προς την πλευρά του Ολυμπιείου, το οποίο έχει χαρακτηριστεί αρχαιολογικός χώρος. Στη συνέχεια την κοίτη του ποταμού ακολουθεί η οδός Καλλιρρόης. Οι εργασίες επικάλυψης του Ιλισού ολοκληρώθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1960.
Από την αρχαιότητα και μέχρι τον 20ο αιώνα ο Ιλισός δεν εξέβαλε στη θάλασσα, αλλά ήταν παραπόταμος του Κηφισού, με τον οποίο συνέβαλε βόρεια του σημερινού Μοσχάτου. Κατά τη διάρκεια των έργων κάλυψης το ποτάμι εξετράπη και δημιουργήθηκε νέα κοίτη, κάτω από την Λεωφόρο Παναγή Τσαλδάρη στα όρια των Δήμων Μοσχάτου και Καλλιθέας, η οποία εκβάλλει στο μέσο του Φαληρικού όρμου.
Μοναδικό ορατό σημείο της αποξηραμένης κοίτης βρίσκεται νότια των Στύλων του Ολυμπίου Διός, όπου η εκκλησία της Αγ Φωτεινής. Μετά το 1946, όταν ο Ιλισσός είχε τρεχούμενο νερό, ακόμα και το καλοκαίρι διατηρούσε γεμάτες δυο μεγάλες νερολακούβες.
Τι οδήγησε στην κάλυψη του
Στον Ιλισό έρεαν ακαθαρσίες από ρίψη σκουπιδιών και ρύπανση των νερών. Τα νερά που λιμνάζουν στους λάκκους της κοίτης, αποτελούσαν εστίες, όχι μόνο δυσοσμίας, αλλά και εκτροφής κουνουπιών. Η κάλυψή του θεωρήθηκε εξυγίανση και εκσυγχρονισμός. Σήμερα ο Ιλισός υπάρχει, όμως αποξηραμένος κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1960 είχε καλυφθεί σε μεγάλο βαθμό και η κοίτη του έγινε κατά το μεγαλύτερο μέρος της υπόγεια. Το 1969, όταν η Νάνα Μούσχουρη τραγουδούσε το ομώνυμο τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι, ήδη οι Αθηναίοι είχαν αρχίσει να ξεχνάνε τον Ιλισό. Εξού και το ερώτημα «πώς το λεν τον ποταμό;»
Στην αρχαία Αθήνα
Ο Ιλισός «εμφανίζεται» πρώτη φορά σε επιγραφές τον 5ο αιώνα π.Χ. Οι αρχαίοι πίστευαν πως στις όχθες του κατοικούν οι Μούσες και κοντά στο βωμό των Ιλισιάδων (στις Μούσες), κάτω από έναν πλάτανο, δίδασκε ο Σωκράτης τους μαθητές του. Ο ποταμός χρησίμευε ως ένα φυσικό όριο της πόλης καθώς κυλούσε κατά μήκος και εξωτερικά των τειχών της πόλης, διαδραματίζοντας έτσι σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ζωής των αρχαίων Αθηναίων.
Η Ηρώδου Αττικού που καταλήγει στη γέφυρα που περνούσε πάνω από τον Ιλισό και κατέληγε στο κοίλωμα όπου κατασκευάστηκε το Καλλιμάρμαρο,ενώ στα δεξιά ο λόγος Αρδητού πριν την δενδροφύτευση
πηγη E-Daily.gr
