ΣΠΥΡΙΔΟΥΛΑ ΓΕΡΟΧΡΗΣΤΟΥ
Ένα από τα μεγάλα προβλήματα που ταλαιπωρούσε το ελληνικό κράτος από τότε που συστάθηκε, ήταν και αυτό της ληστείας. Μερικές από τις αιτίες που συντηρούσαν το φαινόμενο αυτό ήταν: Το γεγονός ότι στην ελληνική ύπαιθρο εξακολουθούσαν να επικρατούν συνθήκες μεγάλης φτώχιας μεταξύ του πληθυσμού οπότε η ροπή των πιο ανήσυχων πνευμάτων προς τη ληστεία ήταν μια διέξοδος για να ξεφύγουν από τη φτώχεια και να πλουτίσουν γρήγορα και εύκολα. Οι εσωτερικές πολιτικές συγκρούσεις ωθούσαν μερικούς από τους τοπικούς παράγοντες να χρησιμοποιούν ληστές ως σωματοφύλακες ή για να επικρατήσουν στις εκλογές, με αποτέλεσμα να τους προστατεύουν και έτσι η αμοιβαία προστασία πολιτικών και ληστών κατέληγε σε ένα φαύλο κύκλο, με τις διωκτικές αρχές να αδυνατούν να καταστείλουν το φαινόμενο. Και το γεγονός ότι παρέμενε άλυτο το πρόβλημα της ελεύθερης διελεύσεως της ελληνοτουρκικής μεθορίου, γιατί παρά τις ελληνοτουρκικές συμφωνίες του 1856 και του 1865, οι Τούρκοι συνέχιζαν να χρησιμοποιούν Τουρκαλβανούς ατάκτους για τη φύλαξη των συνόρων οι οποίοι αντί να παρεμποδίζουν και να καταδιώκουν τους ληστές, είχαν στενές σχέσεις μαζί τους και πολλές φορές τους παρείχαν προστασία.
Το πρόβλημα λοιπόν της ληστείας ήρθε στην επιφάνεια από ένα απρόοπτο γεγονός που συντάραξε την πολιτική ζωή της χώρας, όταν το διάστημα 30 Μαρτίου/ 11Απριλίου 1870 μια ομάδα ξένων περιηγητών, κατά την επιστροφή τους από μια εκδρομή στον Μαραθώνα, αιχμαλωτίστηκε από μια συμμορία ληστών στο Πικέρμι, έξω από την Αθήνα. Ανάμεσα στους εκδρομείς ήταν ο Άγγλος λόρδος Μανκάστερ, η σύζυγός του, δύο γραμματείς των πρεσβειών Αγγλίας και Ιταλίας και μερικοί συνοδοί και φίλοι. Αρχηγός της συμμορίας ήταν ο Τάκος Αρβανιτάκης και υπαρχηγός ο αδερφός του Χρήστος.
Όταν μαθεύτηκε η είδηση προκλήθηκε γενική κινητοποίηση τόσο της ελληνικής κυβέρνησης, όσο και των εκπροσώπων των Μεγάλων Δυνάμεων στην Αθήνα.
Στις διαπραγματεύσεις που γίνονταν μεταξύ της ελληνικής κυβερνήσεως και των ληστών, έλαβε ενεργό μέρος και ο Άγγλος πρέσβης στην Αθήνα ΄Ερσκιν.
Οι ληστές ζήτησαν στην αρχή υπέρογκα ποσά και να διακοπεί η καταδίωξή τους. Αργότερα και ενώ είχαν απελευθερώσει το λόρδο Μανκάστερ και τις γυναίκες, κατέβασαν το ποσό στις 25.000 λίρες Αγγλίας και ζήτησαν να τους χορηγηθεί αμνηστία. Όμως επειδή το Σύνταγμα τότε απαγόρευε τη χορήγηση αμνηστίας παρά μόνο για πολιτικά αδικήματα, η τότε κυβέρνηση Ζαΐμη αρνήθηκε να παραβεί το Σύνταγμα.
Όταν η πορεία των διαπραγματεύσεων με τους ληστές έφτασε σε αδιέξοδο, αυτοί κινήθηκαν στις 9/21 Απριλίου προς το Δήλεσι με σκοπό να περάσουν στη Βοιωτία και μετά στη μεθόριο. Εκεί, στο Δήλεσι, συγκρούστηκαν με στρατιωτική δύναμη με αποτέλεσμα να σφάξουν αυτοί τους ομήρους και οι περισσότεροι από τους ληστές να σκοτωθούν ή να συλληφθούν.
Τα σύνορα του ελληνικού κράτους
Η είδηση της σφαγής προκάλεσε σάλο όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλη την Ευρώπη. Ο διεθνής και κυρίως ο αγγλικός τύπος έγραψε πολλά δυσφημιστικά άρθρα για την Ελλάδα στα οποία, μεταξύ άλλων η χώρα αποκλήθηκε «φωλιά ληστών και πειρατών», «ντροπή για τον πολιτισμό», «χώρα ημισλάβων, ημιελλήνων και ημιβαρβάρων». Πρέπει να αναφερθεί εδώ ότι οι δύο αδερφοί Αρβανιτάκη ήταν στην υπηρεσία του Άγγλου γαιοκτήμονα της Εύβοιας Φρανκ Νόελ ο οποίος είχε αναλάβει μεσολαβητικό ρόλο μετά από παράκληση του Άγγλου πρέσβη Έρσκιν και πιστεύονταν από πολλούς τότε ότι μετά από συμβουλές αυτού οι ληστές επέμεναν στον όρο της αμνηστίας.
Τελικά, οι έντονες επικρίσεις του ξένου τύπου κατά της Ελλάδας πλήγωσαν βαθιά την εθνική φιλοτιμία του ελληνικού λαού με αποτέλεσμα να εξαπολυθεί ανελέητο κυνηγητό εναντίον των ληστών, ενώ μέσα στο ευνοϊκό αυτό κλίμα, η νέα κυβέρνηση Κουμουνδούρου πέρασε στη βουλή τον «περί καταδιώξεως της ληστείας» νόμο (ΤΟΔ΄, 29ης Μαΐου 1871) που χρόνια η ψήφισή του προσέκρουε σε πολυποίκιλα συμφέροντα και ο οποίος προέβλεπε «δρακόντιες» διατάξεις για την πάταξη του φαινομένου.
Βιβλιογραφία: Ιστορία του ελληνικού έθνους, τόμος ΙΓ, Εκδοτική Αθηνών.
