Το ζαλίκωμα και η τέχνη του Κώστα Μαυροπάνου
…
Το έχω γράψει παλιότερα. «Για κάποιον που έχει μουτζουρώσει με το μολύβι του κάμποσα χιλιόμετρα χαρτί για το Τζουμέρκο, όταν συζητά με ανθρώπους -θεράποντες αληθινούς της τέχνης- γνήσιους, με μεράκι και ατόφιο ταλέντο, είναι φυσικό να νιώθει υπέροχα και υπεύθυνα. Δεν μπορείς να παρουσιάσεις εύκολα έναν καλλιτέχνη που χωρίς καμιά σπουδή κατάφερε να αποτυπώσει με το φακό του όλο το μεγαλείο των Τζουμέρκων, να εντυπώσει και να συμπήξει στις εικόνες του το Τζουμερκιώτικο τοπίο και την Τζουμερκιώτικη χαρμονή. Χαρές, τραγούδια, λύπες, αγώνας και αγωνία των μπιστικών, φυλλορρόημα, δασόσκιωτα λημέρια και «αετών απόσκια», όλα αυτά περνούν από το διηθητικό φακό του Μαυροπάνου και μετουσιώνονται σε έργα τέχνης».
Είναι αλήθεια πως ο φωτογράφος πρέπει με την μηχανή στα χέρια του όχι μόνο απλώς να κοιτά, αλλά να παρατηρεί και να καταγράφει τόπο, χρόνο, συναίσθημα και ιστορία. Ο φωτογράφος είναι αληθινός χρονογράφος, υπεύθυνος δημιουργός που μεταστοιχειώνει την πραγματικότητα σε αληθινό έργο τέχνης. Γι’ αυτό και χωρίς να το γνωρίζει ο ίδιος είπε κάποτε: « ήθελα πάντα στη φωτογραφία, να αποτυπώνεται η ευαισθησία. Συνάντησα αυτή την ευαισθησία στα πρόσωπα των ανθρώπων στα Τζουμέρκα».
Με τον Κώστα, πέρα από το γεγονός ότι είμαστε χωριανοί, με τιμά χρόνια με τη φιλία του και μπορώ να πω πως είμαι από τους λίγους που έχω θαυμάσει στην ολότητα το έργο του. Και πραγματικά μού θυμίζει τον Παπαδιαμάντη. Δεν επιδεικνύεται, δύσκολα δεικνύει και δυσκολότερα αφιερώνει. Λιγομίλητος, χωρίς «φανφάρες και κουραφέξαλα», χωρίς εγωπάθεια, με απλότητα και σοβαρότητα θα σού πει: «Τι να πω εγώ, ό,τι είχα να πω το λένε οι φωτογραφίες». Ούτε καν «οι φωτογραφίες μου».
Ατέλειωτη η θεματογραφία του. Τοπία, βουνά, ρεματιές, ποτάμια και ρυάκια, γεφύρια και σπηλιές όλα όσα συνθέτουν το ανεπανάληπτο Τζουμέρκο παρελαύνουν από το φωτογραφικό φακό του Μαυροπάνου. Παράλληλα αποτυπώνεται και η ζωή των Τζουμερκιωτών, γάμοι, χαρές, λύπες όλα όσα συμφύρονται στη Τζουμερκιώτικη ζωή.
Μια εξαιρετική θεματική. «Το ζαλίκωμα».
Ζαλικώνομαι (ζαλ’κώνομαι) και ζαλώνομαι σημαίνει φορτώνομαι το «ζαλίκι», δένω με τριχιά φορτίο στους ώμους μου για να το μεταφέρω.
Ζαλίκι είναι το γυναικοφόρτι, φορτίο που μεταφέρει η γυναίκα δεμένο στις πλάτες της, η «ζαλιά».
Φώτο 1. Η Τζουμερκιώτισσα έκοψε το κλαρί για τα γίδια το έβαλε στοιβανιά (σταβανιά) και περνάει τις τριχιές και τις αλιμαριές στο λαιμό.
Φώτο 2. Θα τραβήξει τις αλιμαριές, μία δεξιά και μία αριστερά.
Φώτο 3. Θα σηκωθεί…
Φώτο 4. Και φορτωμένη πλέον θα περπατήσει…
Είναι καλλιτέχνης…
ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΟΥΜΠΟΥΡΟΣ
ΦΩΤΟ ΚΩΣΤΑΣ ΜΑΥΡΟΠΑΝΟΣ