Λουκούμι και νερό μια πεντάρα και τα δυο,Καρεκλάς, καρεκλάς, παλιές καρέκλες φτιάνω.

Λουκούμι και νερό μια πεντάρα και τα δυο.

Ο γαλατάς
– Καρεκλάς, καρεκλάς, παλιές καρέκλες φτιάνω.
– Μοίρες, εδώ οι καλές μοίρες.
– Παγωτααά, κρέμα, βανίλια, σοκολάτα, ο παγωτατζηηής.
– Εφημερίδεεες, όλα τα τελευταία δραματικά νέα.

Επαγγέλματα του δρόμου, που άνθησαν στην Ελλάδα περίπου έναν αιώνα (1860-1960). Πλανόδιοι έμποροι, τεχνίτες και διασκεδαστές που όργωναν γειτονιές και πλατείες, που περιφέρονταν σε πανηγύρια και γιορτές εξυπηρετώντας μικρές βασικές ανάγκες και χαρές ανθρώπων του μόχθου και της φτώχειας.
΄΄ Εχοντας γράψει πριν από τρία χρόνια μια αντιπροσωπευτική «πινακοθήκη» φευγάτων τύπων της πρωτεύουσας («Οι ωραίοι των Αθηνών»), ο βιογράφος του Τώνη Μαρούδα και του Γιώργου Ζαμπέτα, Κώστας Παπασπήλιος, δίνει τώρα ένα ακόμη γλαφυρό βιβλίο με τίτλο «Οι γυρολόγοι» (εκδόσεις «Ιρις-Φιλιππότης»). Περιλαμβάνει 35 επαγγέλματα του δρόμου που χάθηκαν στο πέρασμα του χρόνου.

«Αυτοί κουβαλούσαν ανθρωπιά, τον καλό λόγο, σπόρια ζωής φυτεμένα στ’ αχναρίσματά τους. Μερακλήδες άνθρωποι», σημειώνει στο προλογικό του σημείωμα ο θεατρικός συγγραφέας Γιώργης Χριστοφιλάκης.
«Οι γυρολόγοι ζυμώνονταν με τους πελάτες και μοιράζονταν τα βάσανα και τις μικροχαρές τους. Μέσα από ένα πνεύμα ανθρωπιάς και δικαιοσύνης έβγαιναν και οι δυο πλευρές κερδισμένες. Οπότε και οι ανάγκες καλύπτονταν και η κοινωνικότητα αναπτυσσόταν σημαντικά», αναφέρει στην εισαγωγή του ο Παπασπήλιος. Μέσα σε τρεις σελίδες «σκιτσάρει» το πορτρέτο του αντίστοιχου πλανόδιου επαγγελματία με αδρή γραφή, χιούμορ κι ευαισθησία. Καταγράφει την εικόνα του γυρολόγου, τα σύνεργά του, τις ατάκες του, τα στέκια του, τα πειράγματά του.
Ο γελαστός και γλυκομίλητος πραματευτής, που έχει πελατεία γυναικόκοσμο («έχω μπιχλιμπίδια και στολίδια για τις όμορφες»). Ο μανάβης με τη σούστα και το γαϊδουράκι του.

Ο γαλατάς
Ο γαλατάς από τα άγρια χαράματα με τα στρογγυλά δοχεία και τα κύπελά του
. Ο ψαράς, που ισορροπούσε στο κεφάλι του ένα καλάθι γεμάτο ψάρια.
Ο νερουλάς («νερό από τον Πόρο καθαρό, κρουσταλλένιο») με πιο φημισμένο τον Σπύρο Λούη, που το 1896 κέρδισε τον Μαραθώνιο στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας.
Ο κανατάς, που χρησιμοποιούσε κυρίως τα ανθεκτικά κανάτια Αιγίνης

(ο μπαρμπα-Γιάννης κανατάς, γουστόζικος τύπος στηνΠλάκα με το γαϊδουράκι του, έγινε τραγούδι θρυλικό).
Ο παγοπώλης με το καρότσι του σκεπασμένο με μουσαμά ερχόταν πολύ πρωί και με την τσιμπίδα του έβγαζε κομμάτι πάγου και το έδινε στις νοικοκυρές για τα τότε ξύλινα ψυγεία τους (στιχομυθία: «Από τι φτιάνεις τον πάγο και λιώνει γρήγορα;» «Από παγόβουνο, μαντάμ»).
Ο ξερακιανός και βρώμικος καρβουνιάρης.
Ο παγωτατζής με την πιτσιρικαρία να τρέχει πίσω του.
Ο τυροπιτάς με το φανάρι του.
Ο κουλουράς με την τάβλα στο κεφάλι του.
Ο στραγαλατζής, ο σουβλατζής, ο σαλεπιτζής, ο λεμονατζής.
Ο γανωματής («χαλκώματα γανώνω»), ο παπλωματάς σαν πολεμιστής με το μεγάλο «τόξο» του, ο ακονιστής, ο παλιατζής («ρούχα, παλιά παπούτσια αγοράζω ο παλιατζής»).
Ο λούστρος με το κασελάκι του, που γυάλιζε παπούτσια σε κάποια γωνιά με κίνηση.
Και κάποια γυναικεία
Η τσιγγάνα με τις χειρομαντείες της («ασήμωσε να σε πω αν σ’ αγαπάει ο μορφονιός») και τα… σουφρώματά της.
Η χορταρού, η ανθοπώλις.
Ο αρκουδιάρης, που έκανε τα νούμερά του με τη δεμένη αρκούδα του («έλα, Ζαχαρούλα, δείξε μας πώς φοράει ρουζ η Βουγιουκλάκη»).

Ο φωτογράφος με το τρίποδό του, ο πανόραμας με το μαγικό φωτογραφικό κουτί του, ο λατερνατζής με τη μελωδική λατέρνα του σε ξακουστά κομμάτια των Αττίκ, Βαμβακάρη, Τσιτσάνη.
Είναι ένα βιβλίο μνήμης και νοσταλγίας για τους παλαιότερους αλλά και γνώσης για τους νεότερους, στους οποίους τέτοια επαγγέλματα στα σημερινά χρόνια της τεχνολογικής εξέλιξης, του άκρατου καταναλωτισμού και της ζαλιστικής ευμάρειας μπορεί να φαίνονται… εξωπραγματικά. Σπιρτόζικα και ταιριαστά στο ύφος του βιβλίου είναι και τα σκίτσα του Βασίλη Βασιλτζίκη, που διανθίζουν τον κάθε γυρολόγο. Το βιβλίο συνοδεύεται από ένα cd με πέντε σχετικά τραγούδια, λαϊκά και παραδοσιακά, ερμηνευμένα από τον Μπάμπη Τσέρτο. *
https://opyrros.wordpress.com