Η Αμβρακία ήταν αρχαία πόλη κράτος της δυτικής Ελλάδας, χτισμένη στις όχθες του ποταμού Άραχθου, στην θέση της σημερινής Άρτας. Η περιοχή της Αμβρακίας συνόρευε με το Βασίλειο των Μολοσσών της Ηπείρου στα βόρεια και με την Δολοπική φυλή των Αθαμάνων στα ανατολικά. Ιδρύθηκε από τους Κορίνθιους στα μέσα περίπου του 7ου αιώνα π.Χ., την εποχή που Τύραννος της Κορίνθου ήταν ο Κύψελος και σύντομα έγινε μία από τις ισχυρότερες αποικίες των Κορινθίων στην δυτική Ελλάδα. Ήταν μέρος μιας σειράς αποικιών που είχαν ιδρύσει οι Κορίνθιοι κατά μήκος του θαλασσίου δρόμου από την Ελλάδα στην Κάτω Ιταλία, όπως ήταν ακόμα το Ανακτόριο,
η Λευκάδα, η Κέρκυρα, η Επίδαμνος κ.α. Οι κάτοικοί της ονομάζονταν Αμβρακιώτες ή Αμπρακιώτες. Ο Άμβρακος ήταν το επίνειο της αρχαίας Αμβρακίας, στον Αμβρακικό κόλπο.
Την πόλη έχτισε, σύμφωνα με τη μυθολογία ο Άμβραξ, γιος του Θεσπρωτού. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, την πόλη έχτισε η Αμβρακία, κόρη του βασιλιά των Δρυόπων Μελανέα και της Στρατονίκης, αδερφής του Ευρύτου. Η πόλη ήταν περιτείχιστη και τον 7ο αιώνα π.χ. αποικίστηκε από Κορινθίους. Η Αμβρακία αποτελούσε στενή σύμμαχο των Κορινθίων.
Στους Περσικούς πολέμους συμμετείχε στην συμμαχία των ελληνικών πόλεων που αντιστάθηκαν στους Πέρσες. Στην ναυμαχία της Σαλαμίνας είχε συμβάλλει με επτά πλοία, ενώ στην μάχη των Πλαταιών συμμετείχε με 500 οπλίτες. Κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο ακολούθησε τους Κορινθίους και συμμάχησε με την Σπάρτη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να συγκρουστεί με τους γείτονές της Ακαρνάνες που ήταν σύμμαχοι των Αθηναίων. Το 426 π.Χ. ηττήθηκε στη μάχη των Όλπων ή μάχη των Ιδομενών [2] από τους Αθηναίους και Ακαρνάνες και η πόλη υπέστη μεγάλες καταστροφές.
Η Αμβρακία βρέθηκε κάτω από την εξουσία των Μακεδόνων του Φιλίππου Β΄ το 338 π.Χ., ενώ το 295 π.Χ. έγινε μέρος του Βασιλείου της Ηπείρου. Ο βασιλιάς Πύρρος την έκανε πρωτεύουσα του βασιλείου της Ηπείρου και η Αμβρακία γνώρισε μεγάλη ακμή κατά τον επόμενο αιώνα. Η Αμβρακία παρακμάζει τελικά μετά την Ρωμαϊκή κατάκτηση το 187 π.Χ.. Η Αμβρακία πολιορκήθηκε από τους Ρωμαίους, υπό τον ύπατο Μάρκο Φούλβιο, χωρίς επιτυχία αλλά τελικά, ύστερα από διαπραγματεύσεις, η πόλη υποτάσσεται και ο Φούλβιος αφαιρεί όλα τα αγάλματα της πόλης και τα αποστέλλει στη Ρώμη. Με την ίδρυση της Νικόπολης οι Ρωμαίοι υποχρέωσαν μεγάλο μέρος των κατοίκων της να μετοικίσει εκεί και η πόλη σταδιακά εγκαταλείφθηκε
Η Αμβρακία, αν και υπαγόταν διοικητικά στη Νικόπολη, διατηρούσε όμως, τουλάχιστον ως τον 2ο μ.Χ. αιώνα, το νομικό καθεστώς της πόλης. Ήταν δηλαδή μια «περιοικίς πόλις», όπως μαρτυρεί μια αναθηματική επιγραφή στον αυτοκράτορα Τραϊανό, όπου αναφέρεται ως αναθέτης ο «Δήμος Αμβρακιωτών».
Η Αμβρακία έχει δώσει το όνομά της στον Αμβρακικό κόλπο και στην λίμνη Αμβρακία που βρίσκεται στον νομό Αιτωλοακαρνανίας.
wikipedia
